26 jaar geleden startte het als lokale lotgenotengroep voor mensen met een eetstoornis. Inmiddels is Ixta Noa uitgegroeid tot een organisatie die zich landelijk inzet voor brede psychische problematiek. Met zeven Praktijkhuizen in Zutphen, Nijmegen, Harderwijk, Enschede, Leeuwarden, Groningen en Westerkwartier, waarvan er drie ook een logeergelegenheid hebben. In de Praktijkhuizen kunnen mensen binnenlopen voor een kop koffie, een praatje, een spelletje of om mee te doen aan activiteiten die worden georganiseerd. Ook kun je er terecht voor individuele begeleiding en zijn er trainingen en activiteiten die gericht zijn op herstel. Zo’n 250 opgeleide vrijwilligers ondersteunen op dit moment ongeveer 1750 deelnemers bij hun herstel.
Bijdragen naar kunnen
“Wij helpen deelnemers, geen cliënten”, aldus Gerard de Roos, directeur-bestuurder van Ixta Noa. Die visie zie je in het DNA van de organisatie terug. De Roos: “Als je bij ons komt voor ondersteuning, zien we je als een persoon die iets kan bijdragen aan de omgeving.” Iedereen kan dus op zijn eigen manier meedoen. Van helpen bij het dagelijks reilen en zeilen van de Praktijkhuizen, het organiseren van een activiteit, tot het geven van gastlessen in het onderwijs. “We kijken vanaf de start naar wat iemand nog wél kan, niet naar wat even niet lukt”, legt De Roos uit. “Juist iets kunnen bijdragen helpt bij het herstel.”
Het leren en ondersteunen zit niet aan een tijdsplanning vast en gebeurt volgens De Roos op een heel natuurlijke manier. “In onze Praktijkhuizen werken we eigenlijk alleen maar met ervaringsdeskundigen. Deelnemers voelen zich daardoor niet alleen gehoord, het geeft ze ook perspectief. Het schept een mooi beeld van iets waar zij ook naar toe kunnen groeien.”
Letterlijk, want door interne opleidingen kan een deelnemer zich scholen tot vrijwilliger, en vervolgens als ervaringsdeskundige trainingen gaan geven. De Roos: “Het beroep dat wordt gedaan op iemand – het begeleiden, samenwerken, organiseren – maakt zijn of haar wereld groter. De verantwoordelijkheid trekt hem of haar als het ware weg uit de eigen problematiek.”
Vallen en opstaan
Want het is niet dat alle ervaringsdeskundigen cum laude zijn geslaagd in het geluk en succes. De Roos: “Het is een inclusief model, waarbij het ook mis kan gaan. Het gaat bij ons dan ook niet om het vallen, maar hoe je weer op kunt staan. ‘Kan ik weer de oude worden?’ krijgen we vaak als vraag. Nee, de oude kun je niet meer worden, maar wel een hele mooie nieuwe. Wij hebben een werkwijze en omgeving gecreëerd waarin iedereen ertoe doet, iedereen meedoet en iedereen vanuit zijn of haar rol een bijdrage levert aan zingeving en herstel.”
De directeur ziet nog een belangrijke taak voor de toekomst weggelegd. “Er gaat nu heel veel geld naar het behandelen van psychische problemen, maar weinig naar preventie. Terwijl juist, door te investeren in preventie en samen met elkaar aan de slag gaan, grote problemen en afhankelijkheid van zorg – waaraan ook hogere kosten zitten – kunnen worden voorkomen. Het is zo belangrijk dat het taboe op mentale gezondheid verdwijnt. Gelukkig zien we daar de laatste jaren al wat verschuiving in. De keuze voor het thema van de Appeltjes van Oranje 2021 (mentale kracht, red.) helpt ons ook om het meer onder de aandacht te krijgen. We doen het samen, laten we dan ook iedereen in zijn of haar kracht zetten.”
